‘De lever is nogal een tut,’ zegt mijn acupuncturist. Beeldend maar logisch brengt zij onder woorden hoe mijn organen werken, hoe ze elkaar beïnvloeden en, belangrijker nog, wat ik kan doen om goed voor ze te zorgen. ‘Helemaal in deze periode,’ zegt ze, keurig met een mondkapje op, ‘moet je je lever wat extra rust en regelmaat gunnen.’
Meneer Sennema kijkt me altijd wat meewarig aan als ik verslag doe van de behandeling, en enige scepsis is ook mij niet vreemd. Maar het werkt, niet alleen omdat de kwaal wegblijft, maar ook omdat ze begrijpelijk maakt waarom ik er in de eerste plaats last van had. Juist die taal, ook al is die soms meer metaforisch dan evidence based, maakt dat ik beter snap hoe ik ziekte voorkom, bijvoorbeeld door goed voor mijn tuttige lever te zorgen.
Het belang van gezond eten en beweging als wapen in de strijd tegen corona werd vorige week heel even aangestipt tijdens de persconferentie. Toch blijft preventie het ondergeschoven kindje van Volksgezondheid, zei staatssecretaris Paul Blokhuis laatst nog in deze krant. In hetzelfde artikel vertelde internist Ger Koek dat uitgerekend de lever cruciaal is voor een gezond lijf. Niet alleen door veel alcohol raakt je lever overbelast, maar ook door suikerrijk eten en stress. Overgewicht of suikerziekte zijn het gevolg: dé risicofactoren bij het verloop van corona.
Mijn acupuncturist had gelijk, dacht ik, maar daar gaat het me nog niet eens om.

‘Gezond leven is een kwestie van gezond verstand, maar juist dat is tegenwoordig zo lastig’

Juist preventie is gebaat bij een benadering die niet draait om bewezen effectiviteit bij gemiddelde populaties (die, zo blijkt de laatste tijd, vooral representatief zijn voor de westerse man), maar om een haalbare gedragsverandering bij het individu.
Gezond leven is een kwestie van gezond verstand, zou je zeggen, maar juist dat is tegenwoordig zo lastig. Het wemelt van de tegengestelde adviezen, en voor je het weet praat een fitgirl op Instagram je een tekort aan dat alleen verholpen kan worden door een duur supplement. Of, erger nog, maant een gezondheidsgoeroe je je behandeling door een ‘mainstream’ arts te stoppen.
Ik tel de zegeningen van onze evidence based geneeskunde en slik elke ochtend mijn antidepressiva. Tegelijk denk ik dat ons preventiebeleid baat kan hebben bij het schemergebied tussen medische wetenschap en de wijsheid van Klazien uit Zalk. Dat begint al in de praktijk: een goede behandelaar ziet niet alleen de symptomen, maakt je niet afhankelijk van supplementen of mantra’s, maar leert je rentmeester te zijn over je lijf.
Gezond verstand is aan te leren – en te belangrijk om aan de goeroes over te laten.